سونوگرافی برای ارزیابی وضعیت باروری زنان در مواردی که احتمال مشکل وجود دارد، بسیار ضروری است. این مساله کمک می کند تا دلایل احتمالی ناباروری مانند ارزیابی تخمدان ها، آندومتر، رحم و لوله های فالوپ بررسی شود. بر اساس میزان تشخیص و وجود مشکل در بخش مربوطه، پزشک معالجه مناسب را توصیه می کند.

سونوگرافی برای باروری چگونه است؟

یک پروب سونوگرافی امواج صوتی با فرکانس بالا را ساطع می کند که اندام ها و بافت های بدن را بررسی می کند و بر روی دستگاه بازتاب می کند. با اتصال دستگاه به رایانه، این بازتاب ها به شکل تصاویر، روی مانیتور نمایش داده می شوند. پزشک از سونوگرافی برای آزمایش باروری استفاده می کند و ارگان های تولید مثل و مناطق لگن را ارزیابی می کند تا هرگونه دلایل آسیب شناختی یا ساختاری ناباروری را رد یا تایید کند، که به شرح زیر است:

1. تخمدان ها

پزشک تخمدان ها، شکل و اندازه آنها را بررسی کرده و هرگونه کیست طبیعی یا غیر طبیعی را بررسی می کند. وجود کیست های کوچک متعدد مانند گردنبند مروارید، می تواند احتمال وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک را نشان دهد، در حالی که، کیست آندومتریوما بزرگتر می تواند به معنی آندومتریوز باشد.

2. فولیکول های آنترال

فولیکول های آنترال بین 2 تا 10 میلی متر قطر دارند و از یک حفره پر از مایع تشکیل شده اند که به آنتروم معروف است. این فولیکول ها از طریق سونوگرافی خارج واژینال در روز 2 ، 3 یا 5 چرخه شما قابل مشاهده است. اندازه گیری تعداد فولیکول آنترال به موارد زیر کمک می کند:

ارزیابی ذخیره تخمدان

تشخیص نارسایی اولیه تخمدان

تعیین پتانسیل باروری تان با توجه به سن شما (تعداد کم نشان می دهد کمبود ذخیره و تعداد زیاد ممکن است نشانگر PCOS باشد).

3. رحم

سونوگرافیست به شکل، اندازه و وضعیت رحم شما توجه می کند. در صورت لزوم، او ممکن است با استفاده از هیستروسکوپی یا سونوهیستروگرام، به دنبال نشانه های احتمالی توده های رحمی مانند پولیپ، فیبروم یا آدنومیوز در رحم باشد.

4- ضخامت آندومتر

پزشک همچنین با پیشرفت چرخه قاعدگی، معاینه آندومتر را انجام می دهد. او بررسی خواهد كرد كه ضخامت لایه در مرحله به همان اندازه كه باید باشد.

5- لوله های فالوپ

لوله های فالوپ از طریق اسکن دو بعدی تنها در صورت پر شدن از مایعات یا متورم بودن مشاهده می شود. سونوگرافیست ممکن است از آزمایش HSG یا HyCoSy استفاده کند تا بررسی کند که لوله های فالوپ شما روشن یا مسدود شده است و وضعیت هیدروسالپینکس است.

6. چسبندگی

چسبندگی می تواند در نتیجه عفونت قبلی لگن یا آندومتریوز رخ دهد و حرکت آزاد اندام های تولید مثل را مسدود می کند. می توان با فشار دادن ملایم پروب عروق روی تخمدان ها، نحوه عملکرد آنها در حفره لگن و چسبندگی آنها به یکدیگر را تشخیص داد.

7. جریان خون به ارگان های تولید مثل

با استفاده از اسکن داپلر رنگی، پزشک جریان خون اطراف یک توده یا کیست را ارزیابی می کند. این بررسی به تشخیص بین کیست سالم، تومور تخمدان یا کیست آندومتر کمک می کند.

8. بررسی بارداری

سونوگرافی زودرس بارداری پس از آزمایش مثبت بارداری، می تواند خطر حاملگی خارج رحمی یا تخمک سوخته را رد یا تایید کند. همچنین می تواند به تشخیص ضربان قلب جنین که نشانگر بارداری مداوم است کمک کند.

انواع سونوگرافی برای ناباروری

سونوگرافی نقش مهمی در بررسی مسائل پیچیده مربوط به باروری یک زن دارند. نوع سونوگرافی انجام شده بستگی به مرحله بارداری یا درمان باروری در یک زمان مشخص را دارد. در مورد زنان در بارداری های اواسط تا اواخر، سونوگرافی های شکمی شایع تر است، در حالی که برای زنانی که تحت آزمایش باروری یا درمان ناباروری قرار می گیرند، بیشتر سونوگرافی ها انجام می شود. انواع مختلفی از سونوگرافی ها به شرح زیر توضیح داده شده است.

1. سونوگرافی شکمی یا آبدومینال

سونوگرافی شکمی متداول ترین سونو برای نظارت بر بارداری است. در این سونو از شما خواسته می شود که مثانه خود را برای انجام این عمل پر کنید. مثانه کامل روده ها را کمی دور می کند، بنابراین تصویر واضح به نظر می رسد. در سونوی شکمی، ژلی بر روی شکم زده می شود که سبب می شود پروب اولتراسوند بر روی پوست شما راحت حرکت کند.

2. سونوگرافی ترانس واژینال

در این حالت، سونوگرافی به صورت واژینال انجام می شود تا پزشک بتواند ارگان های تولید مثل را از نزدیک بررسی کند. در این سونو از یک مبدل به شکل باریک و بلند استفاده می شود. یک کاندوم روی پروب کشیده می شود و قبل از قرار دادن آن در داخل مهبل، درست قبل از گردن رحم، ژل روان کننده ای روی نوک دستگاه زده می شود.

3. تعداد فولیکول آنترال

این آزمایش از طریق دستگاه سونوگرافی ترانس واژینال انجام می شود و نیاز به تخصص توسط تکنسین دارد. این آزمایش به تعیین میزان ذخیره تخمدان و تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کمک می کند.

4- سونوگرافی سه بعدی 3D

سونوگرافی معمولاً تصاویر دو بعدی 2D تولید می کند، اما با کمک فنآوری های پیشرفته می توان تصاویر سه بعدی 3D تولید کرد که کمک می کند تا مشکلات لوله های فالوپ و ناهنجاری های رحمی که به راحتی در اسکن های سونوگرافی دو بعدی قابل مشاهده نیستند، شناسایی شود.

5. سونوهیستروگرام

در این نوع، پزشک یک محلول نمکی از طریق سوند را به رحم منتقل می کند. با پر شدن رحم، می توان شکل رحم را تجسم کرد و هرگونه چسبندگی موجود در رحم را بررسی کرد.

6. هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی رحم) یا رحم لوله نگاری

در اینجا پزشک از طریق سوند؛ ماده حاجب را وارد لوله های فالوپ می کند تا مشخص شود که لوله ها باز یا مسدود است. این آزمایش قبلاً توسط هیستروسالپنگوگرام (HSG) ، اشعه ایکس ویژه انجام می شد. اما هیستروسالپنگوگرافی نسبت به HSG ارجحیت دارد زیرا:
در مقایسه با HSG ناراحتی کمتری وجود دارد.

عدم قرار گرفتن در معرض ید یا اشعه.

می تواند به طور همزمان با اسکن سونوگرافی انجام شود.